chicken farming महाराष्ट्रातील अनेक शेतकरी आज पारंपरिक शेतीच्या व्यतिरिक्त विविध पर्यायी व्यवसायांकडे वळत आहेत. यातील एक उत्कृष्ट उदाहरण म्हणजे पैठण तालुक्यातील बोकुड जळगाव गावचे कैलास उदावंत हे शेतकरी. त्यांनी पारंपरिक शेतकामाच्या व्यतिरिक्त गावरान कोंबडी पालनाचा व्यवसाय सुरू करून ग्रामीण उद्योजकतेचे एक आदर्श उदाहरण सादर केले आहे.
लहान सुरुवातीपासून मोठे स्वप्न
कैलास उदावंत यांनी आपल्या या व्यवसायाची सुरुवात अत्यंत साध्या पद्धतीने केली. तीन वर्षांपूर्वी त्यांनी केवळ ५० गावरान कोंबड्यांसह हा प्रवास सुरू केला होता. आज त्यांच्याकडे २ हजार कोंबड्या आहेत, जे त्यांच्या दूरदर्शी विचारसरणी आणि कठोर परिश्रमाचे साक्षीदार आहेत. ही वाढ केवळ संख्यात्मक नसून त्यांच्या व्यावसायिक बुद्धिमत्तेचे प्रतिबिंब आहे.
आर्थिक यशाचे आकडे
उदावंत यांच्या या व्यवसायाचे आर्थिक परिणाम अत्यंत उत्साहवर्धक आहेत. त्यांच्या फार्मवरून दररोज सुमारे १,००० अंडी मिळतात. या उत्पादनामुळे त्यांची मासिक उलाढाल ३ लाख रुपयांपर्यंत पोहोचली आहे. सर्व खर्च वजा करून त्यांना दरमहा सुमारे दीड लाख रुपयांचा शुद्ध नफा प्राप्त होतो. हे आकडे त्यांच्या कुशल व्यवस्थापनाची गवाही देतात.
व्यवसायाचे आव्हान आणि व्यवस्थापन
कोंबडी पालनाचा व्यवसाय सुरू करणे आणि त्यात यशस्वी होणे हे सहज काम नाही. यासाठी अनेक गोष्टींचे काळजीपूर्वक नियोजन करावे लागते. पक्ष्यांची दैनंदिन काळजी, योग्य आहारतज्ज्ञ आहार, रोग नियंत्रण, स्वच्छतेची देखभाल आणि अंडी गोळा करणे यासारखी कामे नियमितपणे करावी लागतात.
कैलास उदावंत हे दिवसातून एकूण चार तास या व्यवसायासाठी देतात – सकाळी दोन तास आणि संध्याकाळी दोन तास. त्यांनी खाणे, पिणे, औषधोपचार, निवारा आणि अंडी संकलन यांचे उत्तम नियोजन केले आहे. त्यांचे मत आहे की गावरान कोंबड्यांना नैसर्गिक वातावरण आणि संतुलित आहार दिल्यास त्यांची प्रतिकारशक्ती मजबूत राहते, मृत्यूचे प्रमाण कमी होते आणि उत्पादन वाढते.
समाजसेवेचा आयाम
उदावंत यांच्या या यशस्वी व्यवसायाचा फायदा केवळ त्यांनाच मिळत नाही. त्यांनी आपल्या अनुभवाचा आणि यशाचा फायदा इतर शेतकऱ्यांनाही मिळावा यासाठी एक चांगली पहल केली आहे. ते इतर शेतकऱ्यांना १०० ते २०० कोंबड्या पुरवून त्यांना ‘अंडी विक्री योजने’त सहभागी करून घेतात.
या उपक्रमामुळे अनेक शेतकऱ्यांना नियमित उत्पन्नाचा स्रोत मिळाला आहे. ग्रामीण भागातील बेकारी कमी होण्यास आणि शेतकऱ्यांच्या आत्महत्यांचे प्रमाण घटण्यास या पहलीमुळे मदत होत आहे. अनेक शेतकरी त्यांच्या फार्मला भेट देत आहेत आणि त्यांच्या अनुभवातून शिकत आहेत.
यशाचे मूलमंत्र
कैलास उदावंत यांच्या मते, कोणताही व्यवसाय करताना अडचणी येणे हे स्वाभाविक आहे. मात्र त्या समस्यांना कसे सामोरे जावे, यावरच व्यवसायाचे यश अवलंबून असते. धैर्य, आत्मसंयम आणि सातत्यपूर्ण प्रयत्न यामुळे कोणतीही अडचण सोडवता येते आणि अपेक्षित यश मिळवता येते.
ग्रामीण विकासाचा मार्ग
कोंबडी पालनाचा व्यवसाय ग्रामीण भागातील शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत उपयुक्त ठरू शकतो. उदावंत यांच्या अनुभवावरून हे स्पष्ट होते की कमी गुंतवणूक, मर्यादित जागा आणि थोडेसे प्रशिक्षण घेऊन हा व्यवसाय सुरू करता येतो.
आजच्या काळात जेव्हा शेतमालाचे दर अस्थिर असतात आणि पावसावर अवलंबून राहावे लागते, तेव्हा अशा सहाय्यक व्यवसायामुळे आर्थिक स्थैर्य निर्माण होऊ शकते. शेती व्यतिरिक्त अतिरिक्त उत्पन्नाचे साधन म्हणून हा व्यवसाय अत्यंत उपयुक्त आहे.
तरुणांसाठी संदेश
कैलास उदावंत यांनी ग्रामीण तरुणांना आणि शेतकऱ्यांना एक महत्त्वाचा संदेश दिला आहे. त्यांचे म्हणणे आहे की केवळ पारंपरिक शेतीवरच अवलंबून न राहता अशा नवीन आणि उपयुक्त व्यवसायांकडे वळले पाहिजे. यामुळे उत्पन्न वाढण्यासोबतच आत्मसन्मान, आर्थिक सक्षमता आणि ग्रामीण विकासाला चालना मिळू शकते.
कैलास उदावंत यांची ही यशगाथा ग्रामीण उद्योजकतेचे एक प्रेरणादायी उदाहरण आहे. त्यांनी दाखवून दिले आहे की योग्य नियोजन, कठोर परिश्रम आणि नाविन्यपूर्ण विचारांनी पारंपरिक व्यवसायातही नवीन आयाम निर्माण करता येतात. त्यांची ही कहाणी इतर शेतकऱ्यांसाठी मार्गदर्शक ठरू शकते आणि ग्रामीण भागातील आर्थिक विकासाला नवी दिशा देऊ शकते.
अस्वीकरण: वरील माहिती इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेण्यात आली आहे. आम्ही या बातमीच्या १००% सत्यतेची हमी देत नाही. कृपया विचारपूर्वक आणि स्वतःच्या जबाबदारीवर पुढील कार्यवाही करा.