10 and 20 rupee coins आजकाल सोशल मीडियावरून ₹10 आणि ₹20 च्या नाण्यांबद्दल अनेक चुकीच्या बातमी पसरवल्या जात आहेत. या अफवांमुळे अनेक व्यापारी आणि दुकानदार या नाण्या घेण्यास टाळाटाळ करत आहेत. परिणामी सामान्य जनतेमध्ये मोठा गोंधळ उडाला आहे. मात्र, या सर्व संभ्रमाचा अंत करण्यासाठी केंद्र सरकारने लोकसभेत अधिकृत माहिती देऊन परिस्थिती स्पष्ट केली आहे.
सरकारी अधिकृत भूमिका
केंद्रीय अर्थ मंत्रालयाने संसदेत स्पष्टपणे जाहीर केले आहे की ₹10 आणि ₹20 या दोन्ही मूल्यांच्या नोटा तसेच नाण्या संपूर्णपणे कायदेशीर आहेत. या चलनांची वैधता कुठेही संपलेली नाही आणि ते आजही बाजारपेठेत प्रचलनात आहेत. त्यामुळे कोणत्याही नागरिकाने या चलनांना नकार देऊ नये, असे सरकारने स्पष्ट केले आहे.
या संदर्भात अर्थ मंत्रालयाचे अधिकारी म्हणाले, “या चलनांची वैधता संपल्याच्या किंवा बंद केल्याच्या कोणत्याही बातम्या पूर्णतः खोट्या आहेत. नागरिकांनी अशा भ्रामक माहितीवर विश्वास ठेवू नये.”
₹10 च्या चलनाची सध्याची स्थिती
सरकारने दिलेल्या अधिकृत आकडेवारीनुसार, ₹10 च्या नोटांची प्रचलनातील एकूण संख्या 2,52,886 लाख आहे. या नोटांचे एकूण मूल्य ₹25,289 कोटी इतके आहे. याचबरोबर ₹10 च्या नाण्यांची संख्या 79,502 लाख असून त्यांचे एकूण मूल्य ₹7,950 कोटी आहे.
हे आकडे दर्शवितात की ₹10 चे चलन मोठ्या प्रमाणावर बाजारात उपलब्ध आहे आणि त्याचा नियमित वापर होत आहे. म्हणूनच या चलनाला नकार देण्याचे कोणतेही कारण नाही.
₹20 च्या नोटांबाबतची खरी माहिती
अनेक ठिकाणी ₹20 च्या नोटांची छपाई बंद झाल्याच्या अफवा पसरवल्या जात आहेत. मात्र, या संदर्भात लोकसभेत प्रश्न विचारल्यावर सरकारने स्पष्टपणे नाकारले आहे. अर्थ मंत्रालयाने सांगितले की ₹20 च्या नोटांची छपाई थांबवण्याचा कोणताही निर्णय घेण्यात आलेला नाही.
याचा अर्थ असा आहे की ₹20 च्या नोटा आणि नाण्या दोन्ही आजही पूर्णपणे वैध आहेत. त्यांचा वापर करणे कायदेशीर आहे आणि कोणत्याही व्यापाऱ्याने त्यांना नकार देऊ नये.
₹20 च्या नाण्याची तांत्रिक वैशिष्ट्ये
₹20 चे नाणे हे भारतीय चलनाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. या नाण्याची काही खास वैशिष्ट्ये आहेत:
आकार आणि रचना: हे नाणे 12 बाजू असलेल्या बहुभुजाकार आकारात तयार केले गेले आहे. त्याचे वजन 8.54 ग्रॅम आहे आणि व्यास 27 मिलीमीटर आहे.
साहित्य: या नाण्याच्या बाहेरील भागासाठी निकेल सिल्व्हर वापरले गेले आहे, तर अंतर्गत भागासाठी निकेल ब्रासचा वापर केला आहे.
डिझाइन: नाण्याच्या समोरील बाजूस अशोक स्तंभ कोरले गेले आहे आणि त्याखाली ‘सत्यमेव जयते’ हा राष्ट्रीय घोषवाक्य लिहिले आहे. बाजूंना ‘भारत’ आणि ‘India’ असे लिहिले आहे. मागील बाजूस अन्नधान्याची सुंदर आकृती कोरली गेली आहे.
समाजावरील परिणाम
या चुकीच्या अफवांमुळे समाजात अनेक समस्या निर्माण झाल्या आहेत. अनेक छोटे व्यापारी आणि दुकानदार या नाण्या घेण्यास नकार देत आहेत, ज्यामुळे ग्राहकांना अडचणी येत आहेत. विशेषतः दैनंदिन खरेदीसाठी या नाण्यांचा वापर करणाऱ्या सामान्य नागरिकांना मोठा त्रास सहन करावा लागत आहे.
या परिस्थितीमुळे काही ठिकाणी लोकांनी या नाण्या जमा करून ठेवल्या आहेत, तर काहींनी त्यांची विक्री देखील करण्याचा प्रयत्न केला आहे. मात्र, सरकारच्या स्पष्टीकरणानंतर अशी सर्व चिंता निराधार ठरली आहे.
सरकारने सर्व नागरिकांना आणि व्यापाऱ्यांना स्पष्ट सूचना दिल्या आहेत. ₹10 आणि ₹20 च्या सर्व नोटा आणि नाण्या कोणत्याही अटीशिवाय स्वीकारल्या पाहिजेत. जर कोणी या चलनांना नकार देत असेल तर ते गैरकायदेशीर आहे.
केंद्र सरकारने यासंदर्भात जनजागृती मोहिमेची गरज व्यक्त केली आहे. लोकांनी सोशल मीडियावरील अफवांवर विश्वास न ठेवता अधिकृत स्त्रोतांकडून माहिती घेण्याचा सल्ला दिला आहे.
शिक्षा आणि कायदेशीर तरतुदी
भारतीय रिझर्व्ह बँक कायदा आणि चलन कायद्यानुसार, वैध चलनाला नकार देणे हा गुन्हा आहे. या कायद्यांतर्गत दंड आणि कारावासाची तरतूद आहे. त्यामुळे व्यापाऱ्यांनी या बाबतीत सावधगिरी बाळगावी.
शेवटी, केंद्र सरकारच्या या अधिकृत स्पष्टीकरणानंतर हे स्पष्ट झाले आहे की ₹10 आणि ₹20 च्या सर्व नोटा आणि नाण्या पूर्णपणे वैध आहेत. नागरिकांनी अफवांवर विश्वास न ठेवता या चलनांचा नियमित वापर करावा. व्यापाऱ्यांनी देखील या चलनांना नकार न देता त्यांना स्वीकारावे.
या संपूर्ण प्रकरणातून एक महत्त्वाचा धडा मिळतो की सोशल मीडियावरील कोणत्याही माहितीवर आंधळा विश्वास ठेवू नये. नेहमी अधिकृत स्त्रोतांकडून पुष्टी करून घेतल्यानंतरच कोणतेही निर्णय घेावेत.
सर्वात महत्वाचे मित्रानो आमची माहिती कशी वाटली कमेंट मध्ये नक्की सांगा आणि तुमच्या व्हाट्सअँप ग्रुप मध्ये माहिती शेयर करा धन्यवाद
अस्वीकरण: वरील माहिती आम्ही इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेतली आहे. या बातमीची 100% सत्यता याची आम्ही हमी देत नाही. त्यामुळे कृपया विचारपूर्वक विवेकबुद्धी वापरून पुढील कार्यवाही करावी. कोणत्याही महत्त्वाच्या निर्णयासाठी अधिकृत सरकारी स्त्रोतांशी संपर्क साधावा.